هالوی خوش شانس

بالاخره آن بلایی که از آن می ترسیدم سرم آمد و آن خانم موسفید آمد و چسبید بیخ ریش ما. البته میز کارش جای دیگری است ولی باید یک مدت به او آموزش دهم تا بتواند با سیستم کاری ما آشنا شود. برای همین دیروز اصلا نتوانستم چیزی بنویسم و امروز هم فقط یک فرصت کوتاه دارم که سعی می کنم مطلبی را برای شما بنویسم.

از من خواسته بودید که در مورد آن گروه کوهنورد بنویسم. واقعیت این است که آنها همیشه الگوی من در زندگی بوده اند و طوری شخصیت من را شکل داده اند که هیچ اتفاق دیگری در زندگی نتوانست آن را این چنین دگرگون سازد. شاید اگر الآن زنده بودند آنها هم مانند بسیاری از انسانهای خوب آن دوران تبدیل به آدمهای دیگری شده بودند ولی کشته شدن آنها یرای من از آنها یک اسطوره افسانه ای ساخت.

واقعیت این است که من در آن زمان کوچک تر از آن چیزی بودم که متوجه مسائل سیاسی بشوم و بدانم که آنها دقیقا که هستند و چه می خواهند ولی آنها با مردن خود هم چیز جدیدتری به من یاد دادند. من تا آن زمان گمان می کردم که فقط آدمهای بد و جنایتکار دستگیر و اعدام می شوند ولی بعد از آن وقایع فهمیدم که دو دسته از انسانها اعدام می شوند. دسته اول انسان هایی که بیش از حد بد هستند و دسته دوم انسان هایی که بیش از حد خوب هستند!

من در زمان کودکی خود, متخصص این بودم که آستانه تحمل انسان ها را مشخص کنم. برای همین وقتی که با یک فرد جدید آشنا می شدم اولین کاری که می کردم این بود که آنقدر او را آزار می دادم تا صدایش دربیاید. پس از آن, تکلیف من با آن فرد روشن بود و می دانستم که مثلا اگر عصبانی شود او چکار می کند و یا تا چه حد می توانم با او شوخی کنم. خود من هم بسیار کم تحمل بودم و اگر کسی من را حتی کمی اذیت می کرد با کله می رفتم توی شکمش. چون اعتقاد داشتم که با این کار آن طرف حساب کار دستش می آید و دیگر من را اذیت نمی کند.

وقتی که برای اولین بار با آن گروه کوهنورد به کوه رفتم از همین روش استفاده کردم و سعی کردم که آنها را کلافه کنم تا بتوانم آن اخلاقی را که در زیر لبخند مهربانشان پنهان شده است را ببینم. باور کنید که من خیلی تلاش کردم ولی انگار که اصلا آن روی سکه برای آنها وجود نداشت. از نظر من این امر نشدنی و محال بود و هر انسانی یک آستانه تحمل مشخصی داشت که من هم در مشخص کردن این مسئله واقعا متخصص بودم. ولی رفتار آنها مثل آب سردی بود که در همان روزهای اول نظام فکری من را به هم ریخت و من برای اولین بار با چیزی به نام خجالت کشیدن و شرمساری آشنا شدم!

خیلی خوب یادم می آید که وقتی می نشستند تا استراحت کنند من بند کفش آنها را باز می کردم و هیچ کدام از آنها اعتراض نمی کردند و فقط لبخند می زندند. من از یکی از دخترها که برای چهارمین بار این بلا را سرش آورده بودم و اعتراضی نکرده بود پرسیدم که چرا به من چیزی نمی گی؟ او با لبخند گفت مثلا چی باید بگم؟ گفتم خوب تو زورت زیاده و میتونی یک اردنگی به من بزنی و یا اینکه من را دعوا کنی و یا اینکه بگی نکن بچه. او گفت خوب چون تو از این کار لذت می بری من هم از لذت بردن تو خوشحال هستم. گفتم من لذت نمی برم من فقط می خواهم تو را اذیت کنم. او با لبخند گفت باشه هر چقدر که دوست داری من را اذیت کن.

این ماجرا اصلا با تجربیات قبلی من جور در نمی آمد و من پیش خودم می گفتم که یعنی چه؟ پس چرا آنها ناراحت و یا عصبانی نمی شوند؟ و خیلی زود به این نتیجه رسیدم که آستانه تحمل آنها بی نهایت است و آنها انسانهای معمولی نیستند. در واقع من یک شکنجه گر ماهر بودم و آنها برای این من را وارد جمع خود کرده بودند که میزان تحمل خودشان را بسنجند! من یک اسب وحشی و رام نشدنی بودم که آنها توانستند در عرض چند ماه او را رام کنند. البته عصبانیت و خشم بیش از حد من هم علت های خاص خودش را داشت که می شد با روانکاوی آن را معالجه کرد ولی در آن زمان مردم از ترس دیوانه خطاب شدن به روانپزشک مراجعه نمی کردند.

پس از اینکه شکنجه فیزیکی در مورد آن افراد جواب نداد شروع کردم به شکنجه روانی. این روش دیگر ردخور نداشت و همه را کلافه می کرد. شکنجه روانی من این بود که به طور نامحدود شروع می کردم به پرسیدن سوال های مختلف. چیزهایی که مطمئن بودم بزرگ ترها جوابش را نمی دانند. می دانستم که بزرگ تر ها اصلا دوست ندارند که بگویند نمی دانم و مجبور هستند چرت و پرت بگویند. از طرف دیگر سوالهایی در مورد روابط دیپلماتیک می کردم و می دانستم که آنها در معذوریت اخلاقی قرار می گیرند.

ولی با کمال تعجب دیدم که آنها نه تنها از سوالهای من کلافه نمی شوند بلکه آن سوالها را با دیگران نیز مطرح می کنند و در موردش بحث می کنند. مثلا من سوال می کردم که چرا سنگ سفت است و ماست شل است؟! چرا بعضی ستاره ها بزرگ تر از دیگر ستاره ها هستند؟ چرا زمین گرد است؟ چرا آتش خورشید تمام نمی شود؟ جالب اینجا بود که آنها در مورد جواب هایی که ارائه می دادند نظر من را هم می خواستند و می گفتند که خود تو در این مورد چه فکر می کنی؟ من در آن مدت یاد گرفتم که در مورد مسائل مختلف فکر کنم و بتوانم با دیگران بحث کنم و نظراتم را بگویم. اگر هم ساکت می شدم به من می گفتند که چرا دیگر سوال نمی پرسی؟!

نکته دیگر در آنها این بود که به تمام سوال های من با صداقت کامل جواب می دادند و اگر چیزی را نمی دانستند به راحتی می گفتند که نمی دانند. کار جالب دیگری که آنها می کردند این بود که هر هفته برای من کتاب می آوردند و می گفتند که در این کتاب جواب فلان سوال تو وجود دارد و اگر بخوانی بهتر متوجه می شوی. آنها در مورد کتابهایی که من می خواندم سوالهایی می پرسیدند که من را به فکر فرو می برد. آن سوالها برای من مانند فنرهای چاه بازکنی بود که شیارهای مغز من را باز می کرد. کم کم سوالهای من فلسفی و تخصصی شد! در مورد آفرینش و خدا سوال می کردم و در این مورد سوال می کردم که چرا من آفریده شده ام.

آنها به من یاد دادند که هیچ حرفی را بدون تحقیق و مطالعه قبول نکنم. به عنوان مثال من از سرپرست گروه پرسیدم که آیا راست است که می گویند اگر فلان کار را بکنی سوسک می شوی؟ او می گفت آیا تو خودت دیده ای که کسی این کار را کرده باشد و تبدیل به سوسک بشود؟ من می گفتم نه! گفت آیا عقل و منطق تو قبول می کند که چنین اتفاقی بیافتد؟ می گفتم نه ولی اگر واقعی بود چی؟ گفت اگر خیلی دلت می خواهد که جواب سوالت را بدانی در مورد آن تحقیق کن.

من همیشه دیده بودم که انسانها با هم با پرخاش رفتار می کردند و صدایشان را برای یکدیگر بلند می کردند. من هم اگر در جایی احساس می کردم که حق با من است به خودم اجازه می دادم که با آخرین قدرت عربده بکشم و این را خیلی عادی می دانستم. ولی در آن چند ماهی که من با آنها بودم اصلا ندیدم که حتی یک نفر از آنها عصبانی شود و یا اینکه با صدای بلند صحبت کند. آنها مثل راهبه ها و کشیش هایی بودند که خیلی آرام صحبت می کردند و همیشه لبخند بر لبشان بود. سرودهای آنها واقعا قشنگ بود و من هم با آنها آواز می خواندم. الآن هر زمانی که قطعه ای از آن سرودها را می شنوم ناخواسته موهای تنم سیخ می شود. یکی از آن سرودها آفتابکاران جنگل بود.

من در آن دوران کوتاه, بخشش و هدیه دادن را یاد گرفتم و فهمیدم که چقدر لذت بخش است که انسان چیزی را به دیگری بدهد. آنها به من کتاب می دادند و هر چیزی که برای من جالب بود را بدون کوچک ترین تردیدی در دستان کوچک من می گذاشتند. من هم یاد گرفته بودم که همیشه در خانه به دنبال خورده ریزهایی بگردم تا برای آنها ببرم و به آنها هدیه بدهم. من از آن زمان یاد گرفتم که چقدر مهربان بودن چیز خوبی است. من تا قبل از آن همیشه فکر می کردم که باید چهارچشمی مواظب اموالم باشم تا آنها را از من ندزدند ولی برای اولین بار یاد گرفتم که ارزش یک احساس خوب به مراتب بیشتر از خود اموال است.

الآن مطمئن هستم که آن آدمها نمی توانسته اند اینقدر آدمهای خوبی باشند و این فقط یک تصویری است که در آن چند ماه در ذهن کودکانه من نقش بسته است. ولی تاثیر آنها بر زندگی من انکار ناپذیر است و بعد از آن مدت کوتاه, من عاشق کتاب خواندن شدم و شروع کردم به تقلید کردن از رفتار آنها. هنوز هم تاثیر آن رفتارها در من مانده است و از من یک آدم هالو و ساده ساخته است که براحتی هم سرش کلاه می رود. من هالو و ساده بودن خودم را دوست داشتم و آن را مهربانی می دانستم و از اینکه برخی از انسانها از معامله کردن با من به زرنگی خودشان می بالیدند برایشان متاسف می شدم و آرزو می کردم که هر چه زودتر به حماقت خودشان پی ببرند.

در واقع من یک هالوی خوش شانس بودم و همیشه هم اتفاق هایی برایم می افتاد که من را به سمت هدفم در زندگی هدایت می کرد. از زمانی که از سر اقبال به امریکا آمدم, پیش خودم فکر کردم که شاید آن آدمها سال ها در خارج از ایران زندگی کرده بودند زیرا هالو بودن من در امریکا بسیار عادی و معمولی است و هیچ کس هم سعی نمی کند که سر من را کلاه بگذارد! البته برخی از ایرانیان عزیز مقیم امریکا از این امر مستثنی هستند و همچنان اصالت خودشان را در امریکا هم حفظ کرده اند و به نهضت کلاه برداری خود ادامه می دهند!

در مجموع من دیگر هیچ وقت در زندگی با چنین جمعی برخورد نکردم. البته برخی از داستانهایی که از جبهه های جنگ می شنیدم نیز من را تا حدودی به یاد آنها می انداخت با این تفاوت که بسیاری از آنها احتمالا به عشق حوری بهشتی و جوی عسل فداکاری می کردند و انتظار داشتند که در قبال کاری که می کنند زمانی پاداش دریافت کنند در حالی که آن گروه کوهنورد چنین اعتقاداتی نداشتند و طبیعتا منتظر پاداش هم نبودند.

خوب دوستان عزیز. من دیگر باید بروم.