چقدر نسبت به احساسات خود صادق هستیم؟

دیشب تازه برنامه نود را دانلود کرده بودم و آن را با پروژکتور بر روی دیوار انداخته بودم که با خیال راحت آن را نگاه کنم که ناگهان برق ها رفت. چند دقیقه در رختخواب ماندم و کمی هم گیتار زدم تا بلکه برق بیاید ولی نیامد. گرسنه ام شده بود و چیزی در خانه نداشتم. همخانه ام هم رفته بود خانه دوست پسرش و من تنها بودم برای همین از خانه بیرون رفتم تا در یک رستوران غذا بخورم ولی متوجه شدم که برق تمام شهر رفته است و هیچ مغازه ای نمی توانست چیزی بفروشد. بالاخره دست از پا درازتر به خانه برگشتم و در تاریکی توانستم کمی آت و آشغال پیدا کنم و بخورم. سپس با دلخوری و بد و بیراه گفتن و غر زدن به امریکا به رختخواب رفتم و خوابیدم. ساعت دو نصف شب برق آمد و من با صدای کامپیوتر و بوق ساعت و پروژکتور و نور چراغ از خواب پریدم و بعد از اینکه همه چیز را خاموش کردم دوباره خوابیدم. همان روز در زمانی که داشتم برنامه نود را دانلود می کردم به فکر خریدن دوش برای خانه جدید بودم تا بتوانم یکی از اطاق های آن را با حمام اجاره دهم. یک دوش دیپلماتیک پیدا کردم که قیمت آن حدود هزار و دویست دلار است ولی محو کمالات آن شدم و به احتمال زیاد آن را خواهم خرید. ظاهر این دوش بسیار دیپلماتیک است و منافذ مختلفی برای ماساژ بدن دارد و حرارت و عملکرد آن هم توسط یک پنل کامپیوتری کنترل می شود. این دوش رادیو دارد و شما حتی می توانید تلفن خانه تان را هم به آن وصل کنید که اگر کسی زنگ زد با او صحبت کنید. یادش به خیر زمانی که بچه بودم حمام ما حتی دوش هم نداشت و ما بر روی یک چهارپایه چوبی می نشستیم و با کاسه آب را که در لگن ریخته بودیم بر روی سرمان می ریختیم. (عکس آن را برای شما هم گذاشتم)

امروز که آمدم سر کار پس از اینکه ایمیل های کاری را جواب دادم دیدم که انبوهی از نظرات شما هم آمده است که باید آنها را بخوانم. در مجموع بسیار خوب و آموزنده بود و هر کسی به سبک و سیاق خود نظرش را نوشته بود. به نظر من ما باید در مورد تمام مسائل صحبت کنیم و آن را بشکافیم. بسیاری از تعاریف از زمان بچگی در ذهن ما قرار داده شده است که ما هیچ وقت شانس آن را نداشته ایم که در مورد آن بحث و بررسی کنیم. متاسفانه بسیاری از این مباحث در ورای خط قرمز مذهبی و اجتماعی جامعه قرار گرفته اند و ما همیشه ترسیده ایم که آنها را بیان کنیم. برای همین ناخودآگاه ما در مقابل آن مقاومت نشان می دهد و ذهن ما را به سمت خشونت می کشاند. علاوه بر خطوط قرمز اجتماعی ما خطوط قرمزی هم برای خود داریم که در ارتباط با غرایز فطری بشر و حتی گونه های دیگر حیات است. به عنوان مثال احساس مادر و فرزندی در خطوط قرمز ما قرار دارد و حتی اگر فکر کنیم که کسی می خواهد به فرزند ما گزندی برساند ساختار فکری ما بر اساس یک فرآیند دفاعی به سمت خشونت کشیده خواهد شد. ممکن است ما دلایل مختلف مذهبی, اجتماعی, ملی  و سیاسی را هم برای آن تعریف کنیم و آن بپیچانیم و یا آن را مقدس کنیم ولی واقعیت این است که دلیل اصلی آن غریزه است همانگونه که ملخ و قورباغه هم نسبت به فرزند خودش و در حد تواناییهای فیزیکی و مغزی موجودش چنین واکنشی را نشان می دهد. پس بهتر است که با خودمان صادق باشیم و بگوییم که غریزه به من حکم  می کند که من فرزند خود را دوست داشته باشم حتی اگر زشت ترین و بی اخلاق ترین انسان روی کره زمین باشد.

دوست داشتن وطن و نژاد هم یک مسئله غریزی و احساسی است و همان طور که یکی از دوستان کامنت نویس به خوبی شرح داد فرآیندهای ژنتیکی و غریزی در آن دخالت دارند. پس اگر من زادگاه خودم را دوست دارم به این معنی نیست که من آدم خوبی هستم یا اینکه اندیشه ام بسیار صحیح و زیبا است و یا اینکه روشن فکر هستم. این یک غریزه است که حتی در گربه هم وجود دارد و هر کجایی که او را ببرید و ول کنید به خانه خودش بر می گردد. هیچ ربطی هم به خوبی و یا بدی زادگاه ندارد. ولی فراموش نکنید که ما در کنار این احساس غریزی نسبت به زادگاه خود غرایز دیگری هم داریم. ما به طور غریزی قوم و قبیله و نژاد خودمان را بیشتر دوست داریم. ما به طور غریزی از قدرت خوشمان می آید. ما به طور غریزی خوشمان می آید که دیگران از ما تعریف کنند و ما را مهم جلوه دهند. حیوانات هم دارای این غرایز هستند و سعی می کنند تا جایی که می توانند قلمروی خودشان را حفظ کنند و یا آن را گسترش دهند. آنها دوست دارند قوی باشند و دیگران از آنها پیروی کنند. کسی منکر این غرایز نیست و کسی هم نمی تواند آنها را انکار کند ولی در انسان چیز دیگری هم در کنار غرایز وجود دارد به نام عقل و منطق و گهگاهی شعور که کمی انسان را از حیوانات متمایز می کند. این چیزهای غریبی که نام بردم به من این امکان را می دهد که گهگاهی غرایز خودم را کنترل کرده و یا آنها را مطابق با اصول متمدن بشری جهت دهی کنم. پس اگر من انسان قوی هیکلی هستم با اینکه به طور غریزی از اعمال زور و ترساندن دیگران لذت می برم ولی هرگز این کار را نمی کنم و سعی می کنم غریزه برتر بودن خودم را در جهتی به کار بگیرم که با عقل و تمدن بشری سازگار باشد. بنابراین مثلا من در مسابقه مردان آهنین شرکت می کنم و این حس غریزی خودم را در آنجا سیراب می کنم.

عزیزان من, دوست داشتن وطن نیز یک غریزه است. در زمانی که وزنه بردار ما مدال طلا می گیرد, هنگام پخش سرود و بالا رفتن پرچم ایران, اشک در چشمانم جمع می شود و بغض گلویم را فشار می دهد و احساس غرور و شادی می کنم. در حالی که نه آن آقای وزنه بردار را قبول دارم. نه آن پرچم را که فقط مخصوص یک مذهب خاص است قبول دارم و نه آهنگ و شعر مسخره سرود ملی خودمان را. ولی با خودم صادق هستم و می دانم که این یک احساس غریزی است که من نسبت به هرچیزی که به گذشته و زادگاه من بر می گردد دارم. بازی مسخره تیم فوتبال ایران را نگاه می کنم و حرص می خورم ولی نمی توانم طرفدار آن نباشم چون این یک احساس غریزی است و مثل احساس یک مادر نسبت به فرزند خودش است. ولی چون در کنار این غریزه, منطق و عقل هم وجود دارد من می پذیرم که بر خلاف میل ذاتی من تیم فوتبال ایران شایستگی اول شدن در جام جهانی را ندارد و اگر مثلا برای این مسئله رای گیری کنند من بر علیه تیم ملی ایران رای خواهم داد زیرا غریزه و احساسات نمی تواند عقل من را به کل از پیش روی بردارد. حالا بیایید کمی ریزتر به قضیه میهن پرستی خود نگاه کنیم و آن را از زوایای مختلف بررسی کنیم و سعی کنیم که با خودمان روراست و صمیمی باشیم. فرض کنیم که از فردا دولت عراق و افغانستان تصمیم بگیرند که به ایران ملحق شوند. کشور آذربایجان و ترکیه و پاکستان هم به ایران بپیوندند یا بقول برخی از دوستان وطن پرست توسط ایران بازپس گرفته شوند. محل و آب و خاک که همان خواهد بود و تغییر نمی کند. مردم هم که عوض نمی شوند و مثلا مردم بغداد همانی خواهند بود که همیشه در آنجا بوده اند. از نظر سیاسی و اقتصادی هم که اگر مردم بدبخت تر نشوند وضعیتشان بهتر نخواهد شد و همان سهام عدالت ما را مجبورند بین آنها هم تقسیم کنند! تازه سفرهای استانی دولت هم بیشتر خواهد شد و مصوبات معلق از سر و کول هم بالا خواهند رفت. ولی بر خلاف تمام چیزهای غیر معقول و بدبختی های مردم, غریزه ما احساس لذت و شادی را در ما بوجود خواهد آورد. زیرا کشور ما پهناور خواهد شد. زیرا ما ذاتا قدرت طلب و توسعه طلب هستیم و می خواهیم جهانگشایی کنیم و همه زیر نام ما زندگی کنند.

این همان طرز فکر هیتلر و اسکندر مقدونی و هزاران نفر انسان دیگری است که در طول تاریخ بشری, غرایز وحشی را سرلوحه عملکرد خود قرار داده اند و بدبختی و نکبت را برای مردم به ارمغان آوردند. آیا من وطن پرست هستم؟ آیا من عاشق آب و خاک و مردم ایران هستم؟ پس اگر این طور است چرا خرمشهر تبدیل به یک شیره کش خانه شده است؟ چرا بیکاری و فساد و فقر در آن موج می زند و مردم از کوچکترین امکانات و حتی آب نوشیدنی سالم بی بهره هستند؟ اگر من می گویم عاشق خرمشهر هستم پس احتمالا معنی عشق را نمی دانم و یا اینکه دارم به خودم دروغ می گویم. کدام یک از ما حاضر می شد که مثلا خرمشهر جزو عراق می بود ولی مردم آن در آسایش و رفاه زندگی می کردند؟ نه خیر. ما حاضریم که مردم خرمشهر تلف و نفله شوند و صدها نفر دیگر هم بمیرند که قلمروی ما کم نشود. یعنی ما جان و مال انسانها را فدای غریزه خودمان می کنیم. چه کسی از ما حاضر است که پولهای حاصل از نفت و گاز خوزستان خرج مردم آنجا شود و به رفاه مالکان اصلی آن کمک کند؟ زبان کسی که بگوید خوزستان ایالتی مستقل شود بریده باد چون ما حاضریم که همه آنها درون ضایعات پتروشیمی وول بخورند و حتی زمین های کشاورزی و منابع طبیعی  آنها هم نابود شود و برای زندگی به گدایی بیفتند ولی از قلمروی ما چیزی کم نشود و ما احساس غرور و لذت و شادی کنیم که به به چه کشور پهناوری داریم. مردم آذربایجان غلط می کنند که می خواهند به زبان ترکی صحبت کنند و درس بخوانند اگر آنها مستقل شوند و دولت آذری خودشان را داشته باشند دیگر کسی برای بدبختی های خودش مجبور نمی شود به تهران بیاید که من او را مسخره کنم و به او بگویم ترک خر.

من نه می گویم که مرز ها برچیده شود و نه می گویم که مرزها زیاد شود. من فقط می گویم که کمی در مورد کلمات کلیشه ای که به کار می بریم بیشتر فکر کنیم. اگر من عاشق وطن هستم و یا میهن پرست هستم پس در امریکا چکار می کنم؟ مگر می شود من عاشق چیزی باشم ولی از آن دور شوم؟ اگر من عاشق آب و خاک ایران هستم برای چه در روز سیزده بدر به طبیعت می روم آن را به گند می کشم؟ اگر من عاشق ایران هستم برای چه پساب کارخانه خودم را به رودخانه می ریزم که تمام منابع زیستی آن را نابود کنم؟ اگر من عاشق ایران هستم برای چه درختان آن را قطع می کنم که آن را به یک کویر خشک و خالی تبدیل کنم؟ اگر دل من برای وطن می تپد برای چه دریاچه ارومیه دارد خشک می شود؟ چرا راههای ورودی آب را به آن بسته ام که شیره آن را تا انتها بکشم و تفاله آن را بجا بگذارم؟ اگر عاشق تاریخ ایران هستم چرا بر در و دیوار خرابه های آن یادگاری می نویسم؟ کی بود کی بود من نبودم؟ بغل دستی بود؟ تقصیر آستینم بود؟ اگر عاشق ایران هستم به خاطر آب و برق مجانی راه می افتم به خیابان و گلوی خودم را پاره می کنم تا در یک حرکت جینگوله آن را به صد سال عقب تر پرت کنم؟ کدام یک از ما واقعا ایران را دوست داریم و عاشق آن هستیم؟ فکر نمی کنید که نسبت به احساسات و غرایز خودمان یک مقداری غلو و خیال پردازی می کنیم؟  حالا اگر من نوعی راست و حسینی بیایم و بگویم که من عاشق وطن نیستم و وطن پرست نیستم صدها نفر به من می گویند که تو وطن فروش اجنبی هستی! آخر عزیز من عشق و عاشقی و پرستیدن تعریف خاص خودش را دارد و نمی شود آن را هری همه جا به کار برد. من خیلی بخواهم دست بالا بگیرم می توانم بگویم که شهر خودم را دوست دارم. آن هم دلیل خاصی ندارد و فقط بخاطر غریزه و بس. هر  کسی هم که ایرانی باشد و یا فارسی صحبت کند یک مقداری در دلم نسبت به او مهر بیشتری نسبت به بقیه دارم. ولی چون نمی خواهم نژاد پرست باشم سعی می کنم که به این احساس غریزی خودم چندان بها ندهم.

من برای جان انسانها و رفاه و آسایش آنها ارزش بیشتری قائل هستم تا غرور ملی خودم. بنابراین اگر از من سوال کنند می گویم که هر اتفاقی که به رضایت بیشتر مردم ختم شود برای من مطلوب تر است حتی اگر در جهت غریزه ناسیونالیستی من نباشد. بر اساس همین اندیشه نیز من هر کسی که بتواند از ایران خارج شود را تشویق می کنم تا بلکه بتواند به زندگی بهتری دست یابد. آقای کوروش کبیر بسیار فرد خوبی بود و دستش هم درد نکند که لااقل در تاریخ مملکت ما یک نقطه روشن به جای گذاشت ولی آیا وجود یک آدم خوب در چندین هزار سال آمار خیلی خوبی است؟ نه خدا وکیلی شما بگویید. تعداد حاکمان خوب کشورمان از زمان شکل گیری تمدن را تقسیم بر تعداد حاکمان بد کنید تا ببینیم که آیا عددی بدست می آید که قابل افتخار باشد یا خیر. البته آمار دیگر کشورها هم تقریبا همین است ولی می خواهم بگویم که ما ایرانی ها نژاد برتری نسبت به بقیه نژادها نیستیم. در ضمن آقای کورش خان کبیر نه قیافه اش شبیه ما بوده است نه حرف زدنش و نه نژادش. گذشت زمان در چند هزار سال خیلی از چیزها را تغییر داده است و ایرانی های امروز نیز مثل بقیه نژادهای بشری دستخوش تغییرات بسیار زیادی در طول این زمان شده اند. پس من خیلی راحت اول به خودم و بعد به دیگران و با صدای بلند می گویم که من وطن پرست نیستم و من عاشق ایران نیستم.

یک نکته کوچک دیگر هم که می خواستم اشاره کنم این است که تاریخ کشور امریکا به قدمت تاریخ کل بشریت است. هم سرخپوستان امریکا چندین هزار سال قدمت دارند و هم کسانی که از گوشه و کنار کره زمین به آنجا مهاجرت کرده اند قدمتی به درازای کشور خودشان دارند. کسی دویست سال پیش در امریکا از زیر بوته به عمل نیامده است. نکته دیگر هم این است که من اصولا با جنگ و دشمنی میانه ای ندارم و اگر مثلا بین یک کشوری با ایران جنگ شود به نفع هیچکدام از طرفین حاضر نیستم اصول انسانی خودم را زیر پا بگذارم و اسلحه به دست بگیرم و کسی را بکشم. البته مطمئن هستم که بسیاری از دوستانی که الآن خود را در صف اول جبهه دفاع از وطن تجسم می کنند هم در آن زمان در ویلای خود و کنار ساحل لم داده اند و همچنان شعار می دهند. من بهترین دوستان خودم را در جنگ و به خاطر هیچ و پوچ از دست دادم . فقط خیلی خوشحالم که آنها وضعیت امروز خرمشهر و مناطق به اصطلاح آزاد شده را نمی بینند. بهرحال از همه شما دوستان عزیزم سپاسگزارم که همچنان به وبلاگ من عنایت دارید و آن را می خوانید.