مهاجرت به امریکا و مشارکت

هنوز عکس ها را از دوربین به کامپیوترم منتقل نکرده ام ولی قول شرف می دهم که در اولین فرصت این کار را انجام دهم و تعدادی از عکس ها را نیز برای شما بگذارم تا تماشا کنید و لذت ببرید. البته هنر عکاسی من چندان پیشرفته نیست ولی با این دوربین های جدید دیجیتال هر عکسی که آدم می گیرد زیبا از آب در می آید. امروز صبح کمی سرم خلوت است و می توانم نیم ساعت از وقتم را برای شما بنویسم. در مدت یک هفته ای که نبودم در اداره ما تغییرات زیادی به وجود آمده است. البته به اطاق من دست نزده اند ولی تمام پارتیشن های سالن ها را تغییر داده اند و جای افراد را هم جابجا کرده اند. ظاهرا هر مدیر جدیدی که می آید می خواهد با جابجایی ظاهری این احساس را در کارمندان خود به وجود بیاورد که با آمدن وی همه چیز تغییر کرده است. دبورا که با من کار می کرد به بخش دیگری منتقل شده است ولی همچنان مجبور هستیم که در ساعت هایی از روز با یکدیگر کار کنیم. احتمال دارد که مدیر من هم تغییر کند چون او از طرف بانک آمده است و از موارد فنی سر در نمی آورد. حدود سه سال است که من در این اداره کار می کنم و در این مدت همه چیز تغییر کرده است و اداره ما بسیار رشد کرده است ولی تنها کاری که در مورد من انجام شده است این است که یک بار اطاقم تغییر کرده است. از آنجایی که من هنوز از مهارت های اجتماعی لازم برخوردار نیستم سعی می کنم که خودم را در پشت چهار صفحه نمایشی که در اطاقم وجود دارد سرگرم کنم و کمتر  از اطاقم بیرون می آیم. در واقع با این کار سعی می کنم که ضعف خودم را در برقراری ارتباط با همکارانم تا حدودی مخفی کنم ولی این کار من در امریکا بسیار غیر عادی است و به خاطر همین رفتار, کار و شخصیت من برای آنها کمی مرموز و گیج کننده شده است و فکر می کنند که من آنقدر سرم شلوغ است که نمی توانم از اطاقم بیرون بیایم. مهارت های اجتماعی از موارد زیادی شکل می گیرد ولی من قصد دارم که امروز فقط در مورد یکی از آنها صحبت کنم. 

یکی از اجزای تشکیل دهنده مهارت های اجتماعی در یک جامعه مشارکت فردی است. با اینکه نظام اجتماعی کشور ما سرمایه داری است ولی بر اساس سیستم جامعه گرایی شکل گرفته است و ساختار هرمی آن طوری است که قوانین هر گروه هم سطح زیر مجموعه نظامی است که توسط لایه های بالاتر هرم تعریف می شود. به عنوان مثال مصالح جمعی فرزندان یک خانواده سنتی ایرانی اولویت بیشتری نسبت به تمایلات فردی آنها دارد و تشخیص مصلت جمعی این سطح از هرم به عهده سطوح بالاتر است که مثلا پدر و یا مادر خانواده در آن قرار دارند و تمایلات فردی آنها در آن سطح از هرم نیز از اولویت پایین تری نسبت به نظام تعریف شده توسط سطوح بالاتر قرار دارد. در چنین جامعه ای نوع پوشش یک فرزند خانواده باید در چارچوب قوانین تعیین شده از جانب پدر باشد و آن قوانین نیز بر اساس عرف محله شکل گرفته است و عرف آن محله نیز تابعی از قوانین شهری و مملکتی است و اگر موشکافی شود می بینیم که حتی رنگ شلوار یک فرزند با سیاست های بالاترین مقام آن جامعه که در قله هرم اجتماعی نشسته است نیز در ارتباط است. در چنین جوامعی با اینکه سرنوشت یک فرد همیشه در گروی جمع است ولی میزان مشارکت وی در جهت دهی و یا نقش دهی آن جامعه بسیار ناچیز است و افراد آن جامعه نیز عادت می کنند که فقط همگام با افراد هم سطح خودشان حرکت کنند. برای جامعه ما مشارکت فقط یعنی اینکه آقا بیا سر این میز را بگیر تا بلندش کنیم و بگذاریمش آنجا. در جامعه ما مشارکت یعنی رای دادن و دیگر به مردم مربوط نیست که نتیجه این رای دادن به کجا خواهد انجامید زیرا این سطوح بالاتر هرم هستند که در مورد آن تصمیم می گیرند. حالا فرض کنید که دست روزگار من که در یک چنین سیستمی تربیت شده ام  را بر می دارد و می گذارد در یک جامعه ای که اساس آن فرد گرایی است.

در جامعه فرد گرا همیشه تمایلات فردی بر نظام جمعی برتری دارد و در واقع این فرد است که بر نوک قله هرم اجتماعی قرار دارد. اگر یک روز صبح فرزند خانواده تصمیم بگیرد که شلوارک قرمز بپوشد و به خیابان برود نه به پدر خانواده مربوط است و نه به مقام معظم آن جامعه. در واقع در یک سیستم فردگرا, جامعه بر اساس تمایلات فردی تک تک انسان ها شکل می گیرد و حتی سیستم ها و قوانین اجتماعی و سیاسی آن هم بر اساس تمایلات انسان هایی است که در آن جامعه زندگی می کنند. به عنوان مثال ساکنان شهر برکلی, دانشجویان و هیپی هایی هستند که تمایلات شخصی خاصی دارند. بر همین اساس نظام اجتماعی و سیاسی این شهر نیز کاملا با شهرهای دیگر امریکا متفاوت است و زمانی که شما وارد این شهر می شوید می توانید تمایلات فردی آن جامعه را احساس و مشاهده کنید. خانه ها, مغازه ها, محل های تفریح و پوشش آدم ها کاملا متفاوت است و شهردار آن نیز کسی است که از میان آن مردم بیرون آمده است و تفکرات مشابهی دارد. مشارکت واقعی تک تک انسان هایی که در یک جامعه فردگرا زندگی می کنند  قابل لمس  و تاثیر گذاری آنها بر روند حرکت جامعه کاملا آشکار است. به انسان ها از زمان کودکی یاد می دهند که همیشه نظر خودشان را واضح و صریح بیان کنند و در تصمیم گیری ها شرکت کنند زیرا نظام اجتماعی آنها طوری است که بر اساس تمایلات فردی بنا نهاده شده است و نظر و تصمیم گیری هر فرد از جامعه بسیار مهم و موثر است. در چنین ساختاری بر خلاف جامعه ما در گوش افراد فرو نمی کنند که به حرف یک گربه سیاه باران نمی آید و برعکس می گویند که هر نظر و هر حرکتی می تواند یک جامعه را دگرگون کند. برای همین است که اگر یک نفر زباله ای را بر روی زمین ببیند آن را بر می دارد و در سطل زباله می اندازد چون باور دارد که این عمل وی در سرنوشت جامعه تاثیر مهمی دارد ولی فردی مثل من آن زباله را به یک گوشه دیگر شوت می کند و می گوید که حالا من این آشغال را بردارم و یا برندارم چه تاثیری به کسی دارد.

حالا که من از یک نظام جمع گرا به یک نظام فردگرا آمده ام باور ندارم که نظر و تصمیم من هم می تواند در سرنوشت دیگران مهم باشد و همیشه سعی می کنم که خودم را در پشت دیگران قایم کنم و از تصمیم گیری و یا مشارکت واقعی فرار کنم. قبل از مسافرتم برای اولین بار در یک جلسه نظرم را در مورد یک دپارتمان اداری مطرح کردم و گفتم که به نظر من اگر چنین و چنان شود بازدهی بهتری در مورد کار ما خواهد داشت. وقتی که از سفر برگشتم با کمال تعجب دیدم که آن کار را انجام داده اند و از اینکه نظر من توانسته بود تاثیری بر جمع بگذارد تعجب زده شده بودم. زیرا من فقط یک نظر پرانده بودم و طبق عادت همیشگی پیش خودم گفته بودم که حالا کو گوش شنوا و از این حرف ها. در واقع در امریکا حتی به حرف گربه سیاه هم باران می آید و این مسئله همه اعضای یک جامعه را نسبت به سرنوشت جامعه خود مسئول می کند. با این حال من باید خیلی چیزها را یاد بگیرم تا بتوانم مهارت های اجتماعی لازم  برای زندگی در یک جامعه فردگرا را در خودم ایجاد کنم. ما در طول زندگی طوری تربیت شده ایم که سرمان را بیاندازیم پایین برویم و سرمان را بیاندازیم پایین و برگردیم و مثل یک قاطر طوری بار آمده ایم که فقط آن کاری را که به ما می گویند درست انجام دهیم. برای همین اکنون برای من خیلی سخت است که سرم را بالا بگیرم و همه چیز را ببینم و نظرم را بگویم و بر روی تمایلات و آزادی های فردی خودم پافشاری کنم. برای من خیلی سخت است که باور کنم حتی یک رای من نیز می تواند بر سرنوشت مملکتم تاثیر بگذارد و ناخودآگاه فکر می کنم که همه اینها بازیها و نمایش های مسخره ای است که برای خر کردن من طراحی شده است. برای من خیلی سخت است که باور کنم اگر یک زباله را از روی زمین بردارم یک جامعه را پاک کرده ام و یا اینکه اگر شاخه درختی را نشکنم طبیعت و محیط زیست خودم را از نابودی نجات داده ام.

امیدوارم که توانسته باشم با این یادداشت پراکنده منظورم را به درستی برسانم.